2025 "Doğal v Yapay" Zeka - Hangisi Kazanacak

Geçtiğimiz yılın bir kovalamaca olduğunu sanırım artık kavramış durumdayız. Çekişmenin veya bir başka değişle karşılaşmanın iki tarafının doğal ve yapay zekâ olduğunda toplumlar hemfikir.

Ufukta, hedefi görebilmenin ve bizi nelerin beklediğini tahmin edebilmenin, ne kadar uzağa baktığımızla doğru orantılı olduğu da kaçınılmaz bir gerçek. Kaldı ki kovalamacanın belirgin biçimde hızını artırarak devam ediyor olmasının sonuçlarının yaşamımızı nasıl şekillendireceği henüz yeterince araştırılmıyor.

Akıllara takılan belirsizlikler ve kuşkular şimdilik geçiştirilmekle yetiniliyor. Açıkçası nasıl oluyor da bütün insanlık gelecekte kendisinden çok daha üstün bir varlık tasarlamak için varını yokunu ortaya koyuyor. Haksız rekabette yapay zekâ hemen hemen her şeyi öğrenmeyi öğrenirken, doğal zekâ hedefe kavuşmak için zorluklarla mücadele etmek zorunda kalıyor. Bilim insanlarının gelişmesini sürdüren teknoloji ürünlerinin olgunlaşma aşamasına geçişini çoktan planladılar. Aynı atılganlık ülkelerin gençleri için öngördükleri öğrenim bütçeleri ile sizce örtüşüyor mu?

I don’t know what it is to be Young

Orson Welles what a great person whom I admired the most. When I watched his unforgettable film “Citizen Kane” I may not have realised its entire potential back then.

Ever since, I have been learning from this ubiquitous film in search of “rosebud”. Only such a brilliant, creative and imaginative person could have produced these distinguished craft.

I also remember vividly and continue to listen to the soothing song “I know what it is to be young”. Written by Jerry Abbott in 1984 and recited by legendary Orson Welles is a timeless reflection and hence repeatedly resonates in my ears.

It captures the essence of youth and passage of time, painting a picture of youthful exuberance and the inevitable march of time. It reminds us to cherish the present and to learn from the past.

Sincerely what do you think? Do we know what it is to be young? Is past and present comparable? Everything that has been touched has evolved. Turnaround continues at an accelerated pace.

Kelvin’den Kimlik Erişim ve Veri Güvenliğine uzanan yolculuk.

Evrende en soğuk ısının varlığının bilinmesine rağmen William Thomson 1848 yılında Mutlak Sıfır düzeyini (-273,15 Santigrat) olarak saptamıştı. Kraliçe Victoria tarafından 1866 yılında asalet unvanına layık görülmüş ve Lord Kelvin namı ile adlandırılmış ve tanınmıştı. Aslında Kelvin Glasgow Üniversitesinin yanı başından akmakta olan derenin ismiydi. Aynı zamanda ışığın kırmızıdan maviye doğru ısısının derecesi de Kelvin ölçeğinde tanımlanmaktadır.

Veriler göstermektedir ki çevrim içi internet tüketiminin, akıl almaz düzeyde, neredeyse büyülü, yükselişi artık şaşırtıcı olmaktan çıkmıştır. Mobil iletişim neticesinde sanal ve gerçek ortamların eş zamanlı bağlantısı kullanıcılara farklı deneyim yaşatmaktadır. Yeniliklerin peş peşe sunulduğu sihirli ortamlarda zaman geçirmenin kaçınılmaz cazibesi sürdürülmektedir. Meselenin yanıtı, benzersiz hizmetlerin israf edilmeden yararlanmasında, aranmalıdır. Parmaklarımızın ucunda, istekle bekleyen, merak içinde olduğumuz herhangi bir konuda fikir danışacağımız muhteşem bir yardımcı bulunmaktadır ve hazırlıklarını tamamlamış görünmektedir. Sınır tanımayan bilgi içeriğini, bir solukta çekip çıkarmak, doğru aramayı yapmakla orantılı olacaktır. Şüphesiz nitelikli çıktı ancak yerinde sorularla mümkün olacaktır.

Dehukam

Ankara Üniversitesi, Deniz Hukuku Araştırma Merkezi Teknoloji ve Yönetim Felsefeleri Eğitimi.

Başta DEHUKAM Müdürü/CEO Mustafa Başkara olmak üzere beni "Teknoloji ve Yönetim Felsefeleri" konulu konuşma için davet eden yöneticilere çok teşekkür ediyorum. Sizin gibi ilgiyle ve merakla beni dikkatle ve soluksuzca dinleyen, genç arkadaşlarıma ayrıca sonsuz teşekkürler. Üstlenmiş olduğunuz sorumlulukları yerine getireceğinizden hiç kuşku yok. Başarılar diliyorum. Esen kalın.

Çapraz Çubuktan - Zaman Anahtarlarına - Elif'in Hikayesi

Çapraz Çubuktan – Zaman Anahtarlarına

Albert Einstein 1905 yılında dört ayrı bilimsel makale yayınlayarak dünyayı temelden sarsacak değişimi başlatmış oldu. Anlatılanlar fizikte devrim niteliğindeydi. 1905’in mucizeler yılı olarak adlandırılması buluşların anlamının ve saygınlığının tesisi olmuştur.

Özel görecelik teorisinde evrenin zaman-mekân boyutunda tanımı günümüz Telekom Sistemlerinin bir hışımla bir üst platforma sıçramasına imkân sağladı. Sadece sesin taşınabildiği çapraz çubuk (crossbar) elektromekanik sistemlerini bizlerin yaşında olanlar hatırlayacaktır. Mekân anahtarlamanın mucizevi mühendislik harikaları yıllarca insanların iletişimine hizmet etmiştir. Türkiye’de teknolojiye ilk hareket 1967 yılında Telekom Sistemlerinin yerel üretime başlanmasıyla verilmiştir. İletişimde ki çağdaş atılım 1970 li yıllarda sosyoekonomik gelişmenin de aracı olmuştur. Lakin elektromekanik Sistemlerin meşakkatli yapısı nedeniyle ilerleme oldukça yavaş adımlarla yapılıyordu.

Daha sonra 1980’li yıllara gelindiğinde ufukta beliren elektronik mekân (analog) sistemlerinin kapsamlı mimarilerin etkinlikleri tartışılmaya başlanmıştı. Böylece yeni teknoloji daha küçük kapasitesiyle kırsal alanda kalkınmanın önünü açmıştı. Türkiye kendi yerel araştırma geliştirme kabiliyeti vasıtasıyla ilk kırsal iletişim ürününün ismini Elif olarak koyacaktı. Netaş üretimi Elif, belki ince ve narin görünmüyordu ama kurulumu yapılan her yöreye mutluluk getiriyordu. Güvenilirdi, çevre ve iklim koşullarına bana mısın demiyor hizmeti asla aksatmıyordu.

MTBF

Ucuz Etin Yahnisi Yavan Olur = MTBF

Arpacık soğanlı tavuk yahnisi en sevdiğim yemeklerin başında gelir. Bizim evde ne zaman pişirilse bayılarak afiyetle yeriz. Saymakla bitmeyecek çeşitleri arasında deniz ürünleri ile yapılanın da ayrı bir lezzeti vardır. İçindeki sebze, et, baharat tencerede piştikten sonra servis edilir. Yahni yemeğinin tadı damağınızda kalması için etin kalitesinin önemi ön plandadır. İşte bu sebeple et özenle seçilir ve pişirilir. Etin verdiği kıvam yemeğe kattığı zevk ile ölçülür.

Nerdeyse doyumsuz bir sofra hazırlamanın sırrı etin niteliğindedir. Eğer et beklenen düzeyde değilse yahni de tatsız tuzsuz olacaktır. Doğrusu muhteşem bir yemek heba olacak ve hayal kırıklığı yaratacaktır. Deyimlerimiz ve atasözlerimiz ne güzel genelleştirmiş ve anlamlaştırmış böylesine karşılaşılan bir durumu.

“Ucuz etin yahnisi yavan olur”

Uzayın Derinliklerinden - Alan Turing'e

Gölcük Rotary Kulübüne konuk konuşmacı daveti için çok teşekkür ediyorum. Aile sohbetleri olarak tanımlanan buluşmaya heyecanla ve sevinçle katıldık.

Gözleri parlayan, merakları dorukta kıymetli dostlarla bir arada olmanın ve engin ufuklara yolculuk yapmanın coşkusunu birlikte yaşadık. Büyük uzay boşluğunda evreni aradık. Einstein'ın mekan-zaman tanımının nasıl karmaşık yapıların açıklamasını doğrulayıcı biçimde anlatımına değindik. Alan Turing'in 1950 yıllarında keşfetmeye başladığı insan üstü makinaların hikayesine geçiş yaparak yapay zekanın tohumlarının nasıl atılmış olduğunu konuştuk.

Ardından madde ile enerjinin kavuşma alanlarına yani kuantum fiziğine geçiş yaptık. Kuantum alanlarının gizemini ve dolayısıyla olasılık teorisine ayrıntılı dokunmaya çalıştık. Işığın tanımından başlayarak, zaman kavramının duru olarak üzerinden geçtik.

Başlangıcından bitişine kadar ilginin kaybolmadığı, anlamlı sorularla hareketliliğin sağlandığı böylesine etkin bir toplantı için başka başkanımız olmak üzere bütün kulüp üyelerine canı gönülden teşekkür ediyorum.

Fizik ve Astronomi konularının bıkmadan içinde bulunmanın ve öğrenmeye devam edebilmenin yolunun bilgiyi paylaşmak olduğunu düşünüyorum. Her boyutu ile ele aldığımız, dünyadan geri kalmamak için yakından takip etmek zorunda olduğumuz konuların katılımcılar tarafından beğeni ile karşılandığını umuyorum.

Bir kez daha çerçevesi iyi çizilmiş sohbet için çok teşekkürler.

Üretken Yapay Zeka - GenAI Real Applications

Uygulama Alanları

Üretken Yapay Zekâ (YZ) makine öğrenme sistemlerinin gelişmiş bir modeli olarak tanımlamaktadır. Oysa bir insan olmadığı gibi, kendi kendine düşünme yetisine de sahip değildir. Duygusal tepkiler vermesi kesinlikle beklenmemelidir. Aslında uzman olduğu becerileri, eğilimleri ve desenleri algılaması sonrasında temel olarak sağlıklı, özenli öneri geliştirme kabiliyetiyle açıklanmaktadır.

Yakın geçmişte Yapay Zekâ, ham veriyi toplayan, derleyen, bilgiyi anlayan ve çözüm için salık veren yönleri ile başarılı sonuçlar geliştirmiştir. Günümüzde Üretken Yapay Zekâ farklı içerik geliştirme ve çıktı sağlama rolünü de üstlenmiştir. Girdilerin yönlendirmesi neticesinde kabiliyeti, ileri düzeyde resim, görüntü, belge, müzik ve ciddi ayırıcı unsuru olan yazılım kodu oluşturabilmek olarak, üst seviyeye tırmanmıştır. Yazılım kodu dizeleri sıralamasının altını çizerek, böylesine bir yeterliliğin karmaşıklığı hatırdan çıkarılmamalıdır. Kendi kodunu dahi değiştirebilmenin mahareti sıradan dekor yenilemek gibi algılanmamalıdır.

Hikâyeye farklı açıdan bakılınca, kaygı duygusunun kaçınılmaz artmaya başladığı gerçeği daha net izlenebilir. Makine öğrenme modelleri nasıl eğitilecek? Yapay Zekâ öğrenme becerisi nasıl programlanmıştır? Koşulsuz, önyargısız, tarafsız yazılım mimarisi ne türlü kurgulanmıştır? Zaten henüz doğru soruyu tasarlama kavramı bile aklımıza takılmışken, belirsizlik dallı budaklı çapraşıklığın başını çekmektedir.