Buna paralel olarak, yani bu kripto çipleriyle ilgili hazırlık çalışmaları başlarken, NATO’ya, bu üç mikron teknolojisini 1,5 mikron teknolojisine yükseltmek amacıyla bir proje daha verdik. NATO, normalde birbirinin takibi niteliğinde projelere destek vermeme prensibini, zannediyorum birinci projenin iyi yürümüş olması sebebiyle değiştirdi ve bir kere daha proje desteği için karar verdi. Fakat beraberinde bir de koşul getirdiler; dediler ki, “Biz size 500 bin dolar vereceğiz; ama Türkiye'deki sanayi de buna 500 bin dolar katkıda bulunsun. Yani bizim verdiğimiz kadar da Türkiye'deki sanayi katkı versin.” Onun üzerine, ben, Türkiye'deki önde gelen elektronik sanayi kuruluşlarının başında bulunanlarla temas kurdum.
Kulakları çınlasın, TELETAŞ’ta Fikret Yücel vardı, NETAŞ’ta ya Tanju Argun ya da Suat Baysan vardı, Siemens’in başında Arnold Hornfeld, BEKO’da ise Muvaffak Gözaydın vardı. Vestel katkıda bulundu mu, hatırlamıyorum. Bu kuruluşlar neticede 400 küsur bin dolar civarında bir katkıda bulunmayı taahhüt ettiler ve proje başladı ve 1990’ların sonunda, YİTAL, artık Silahlı Kuvvetler, MİT ve benzeri kuruluşlara verilmek üzere kripto çiplerinde seri üretim yapabilecek bir tesise dönüştü. Bildiğiniz gibi, kriptonun bütün haberleşmelerde önemli bir yeri vardır. Kripto iki türlü yapılıyor; bir yazılım olarak, bir de o amaca özgü bir entegre devre olarak... Kırılması daha zor olanı, bu donanım olarak yapılan kriptodur. TÜBİTAK’ın içinde kripto matematiğiyle ilgili çalışmalar yapan birimler vardı.
Yani teorik bazı oradan, lojik tasarımı yine MAM içindeki tasarım grupları tarafından, tümdevre tasarımı aşaması YİTAL’in tasarım grubunda, üretimi YİTAL’de, nihai testleri, yaşlandırılması yine YİTAL’de olacak şekilde, bu kripto çipleri zannediyorum 1999’dan itibaren seri olarak üretilmeye ve devletin önemli kuruluşlarında kullanılan kripto cihazlarının içine girmeye başladı
biraz duralım hocam, ama önce VLSI sürecini konuşalım… -Sanayiye, “Bu ASIC teknolojisini birlikte öğrenelim” talebi gitti ve bunun üzerine de İTÜ ETA Vakfı yani İleri Teknolojiler Araştırma-Geliştirme Vakfı kuruldu. Bu ileri teknolojilerin ilk vurgulanacak alanı olarak da ASIC teknolojisinin öğrenilmesi öngörüldü ve vakıf, bir ASIC tasarım merkezi kurdu. Buna paralel olarak üniversitede de bir VLSI Tasarım Laboratuvarı kuruldu. Bunlar birbirine paralel gelişmelerdir. 1991 - 1992 yıllarında, bir tanesi üniversitede öğretim ve araştırma için kurulurken, buna paralel olarak da sanayiye hizmet etmek üzere vakfın tasarım merkezi kurulmuş oldu. İTÜ VLSI Laboratuvarının kurulmasında bir imkânı zorlayarak değerlendirdik. Aynı yıllarda bu ASIC teknolojisi bütün dünyada ve Avrupa'da da üzerinde çok durulan bir konuydu ve Avrupa Topluluğu -o zaman daha ‘Birlik’ değildi- Avrupa ülkelerindeki üniversitelerde bu ASIC, VLSI tasarım mühendisi yetiştirme kapasitesinin yükseltilmesi amacıyla, üniversitelere destek vermek üzere bir organizasyon kurmuştu kendi içinde. O zamanki adı ‘Euro-chip’ idi. Bunun amacı, üniversitelere destek vererek, tümdevre tasarımı kabiliyeti olan mühendis yetiştirme imkânını artırmaktı.
Bunu öğrendikten sonra, buraya kabul edilmek için çalışmalara başladım ve gücümün yettiği ölçüde temaslar kurarak, bizim kabulümüzü onaylanabilir kılmak üzere birtakım hazırlıklar yaptım. Euro-chip, Avrupa Topluluğu ülkeleri içinde geçerli bir şeydi, halbuki biz Avrupa Topluluğunun dışındaydık. Temas kurarak desteğini istediğim kişilerden biri Alain Servantie’dir. Alain Servantie Avrupa Topluluğunun temsilcilerinden biriydi, zaman zaman Türkiye'ye de geliyordu, Avrupa Topluluğu ile Türkiye arasındaki ilişkiler konusunda konuşmalar falan yapardı. İTÜ-ETA Vakfının ASIC Tasarım Merkezi (1994)
