19-22 Mayıs 2016 Antalya Xanadu tesislerinde Türkiye
Bilişim Derneği tarafından düzenlenen 18. Kamu Bilişim Plalformu etkinliği çok
başarılı tamamlandı. Büyük veri konulu panelde moderatörlük görevini üstlenerek
konunun her boyutu ile tartışılmasına katkıda bulundum. Beni bu etkinliğe davet
ettikleri için TBD yönetim kuruluna teşekkür ediyorum. Büyük Veri ve 5G
ilişkisi hakkında düşüncelerimi aşağıda paylaşıyorum.
1-Geleneksel Radyo Erişim: GSM hücresel gezgin
teknolojileri geliştirme aşamasında ikinci ve üçüncü nesil olarak tanımlanan
sistemler birbirinden tamamen ayrık donanım temelli sistemler olarak işletmeci
ağında yerlerini buldu. Hatırlanacağı gibi baz istasyonları bağımsız GSM/UMTS
temelli ve toplayıcı omurga ağı bağımsız olmak üzere kuruldu ve hizmet verdi.
Yaratılan veri miktarı yoğun olmadığı için işletmeci kuruluşlar (BSS/OSS)
yönetim ve işletme altyapı ihtiyaçlarını kendi sistemleri içinde oluşturarak
başarılı bir işletme modeli uyguladılar.
2-Tek Radyo: Tekbir baz istasyonu (Single RAN) platformu
kullanarak örneğin GSM/UMTS/LTE hem farklı hava arayüzlerini hemde frekansları
desteklemek ise günümüzdeki zorlukların başında gelmekte. Tek baz istasyonu,
aynı zamanda tek omurga taşıyıcı, iletim ve hatta tek bir işletme ve yönetim
sistemi ile bütünleşik olarak çalışma imkanı sağladı. Bu teknoloji ile,
işletmecilerin verimliliğinin artmasına aynı zamanda trafiği yönetme kolaylığı,
sağlanmış oldu. Ancak bir önceki sistemlerde olduğu gibi veri akışındaki
inanılmaz artış baş döndürücü hızlara çıktığı için ve nihayetinde ses
taşımacılığı da IP paketleri ile oluşmaya başladığı için (VOLTE) veri miktarı
ve yönetilmesi Veri Merkezlerini mercek altına aldı. Özellikle katma değerli
servisler, görüntü ağırlıklı iletişim, IP anahtarlama, güvenlik ile birlikte iş
dünyasının bulut hizmetlerini kullanmadaki çekincelerini ortadan kaldırmaya
başladı. İşte bu aşamada bağımsız veri merkezleri ve büyük verinin bu
merkezlerde yönetilmesi gündeme geldi ve birçok çerçeve uygulama yazılım
(Framework) ürünleri geliştirildi.
3-Ortak Mimari: Büyük veri konusunda gündeme gelen
zorluklar aşamalar şeklinde ortaya konularak çözümler üretilmeye başlandıkça
farklı sistemlerin yönetimini kapsayan örneğin LTE-TDD, LTE-FDD, 4.5G, 5G,
WiFi, IOT gibi ortak bulut bilişim kurulumu planlandı. Ortak Mimari olarak
tanımlanan sistemler büyük veriyi çevrim içi ve gerçek zamanlı işlemek üzere
haritalandırıldı. Böylece bulut üzerinde bütün ağın yönetimi yapılabileceği
gibi aynı zamanda verilerin saklanması ve katma değerli hizmetlerinin modellenmesine
imkan sağlayan ve ürünlerin pazara sunulmasını hızlandıran bir mimari oluşmaya
başladı. Ağ üzerindeki bütün çağrıların ve İnternet trafiğinin buluttan gerçek
zamanlı olarak anahtarlanması yeni metodolojilerin gelişmesine imkan verdi.
Bulut hizmetleri dahilinde, kullanıcı ve müşteri yoğunluğunu gerçek zamanlı
izleyerek uzaktan kapasite değişikliği yapılabilmek ve yazılım ile baz
istasyonu teknolojisinin yönetilebilmesi sistemleri geliştirildi. Kendi kendine
yapılanabilen ağ (SON), Ağ dilimleme (Network Slicing), aynı anda çoklu
bağlantı (Multi-Connectivity 4.5G-5G) işletmecilere çeşitlilik ve anında
müşteri memnuniyetini sunabilecek altyapı tasarımları olarak ortaya çıkmaya
başladı. Açıkçası ağ mimarlarının, topoloji konusunu bir ArGe projesi olarak
konumlandırarak büyük veri işleme meselesine farklı öneriler sağlayarak ve
işletmeci kuruluşun içinde tasarım faaliyeti yürüterek zorlukları aşmanın
yollarını aramaları ile, yerli katma değeri arttırabiliriz. Rekabet ortamının
farklılığı ise kavramsal tasarımı doğru yapılandıran geçmiş ile uyumlu ancak
gelecek teknolojileride hasarsız ve büyük güncellemeler gerektirmeden
kucaklayacak sistem mimarileri ile kuruluşların avantaj sağlayabileceği
anlaşıldı.
4-Büyük Veri Konuları: 5G ile birlikte tamamen değişecek
olan Büyük Veri depolama, işleme, yönetme alanlarının başında elbette Siber
Güvenlik en öncelikle olarak yerini korumaktadır. Siber Güvenliğe bir bütün
olarak yaklaşmak (Holistic) danışmanlık, denetleme, uygulama, süreç, teknoloji,
insan kaynakları, gibi konularının aynı anda irdelemesini yapmak zorundayız.
Büyük veriyi toplama depolama ötesinde, veri gizliliği ile birlikte güvenli
analiz ve anlamlandırma ise ayrı bir uzmanlık. Ancak bu şekilde ağın hizmet
sürekliliğini, güvenilirliğini, güvenliğini sağlayabilir, müşterilerin
ihtiyaçlarını anında analiz ederek hızlı ürünler tasarlayabiliriz.
5-Nesnelerin İnterneti: Yukarıda değindiğim ortak
mimari içinde bulunmasına çalışılan IOT kodlama ve hava arayüzleri ise daha
düşük frekans aralığında daha az veri üreten ve algılayıcıların enerji
verimliliğine öncelik veren sistemler olarak tasarlanıyor. İşte tam bu noktada
5G baz istasyonları yüksek hız ile birlikte tam tersine düşük hızları da
destekleyecek esnekliğe sahip olacak şekilde tasarlanıyor. Ancak daha uzun
mesafe çalışabilecek şekilde uzaktan çevrim içi frekans ölçeklendirilmesinin
karmaşıklığı tasarımcıları zorlamaya devam etmekte. Sonuç olarak ortak mimari
ve veri işleme yeteneği ile bulut veri merkezleri uzun bir süre dikkatimizi
çekmeye devam edecek. Bize düşen asıl görev, zamanlamanın doğru olduğu bu
dönemde bu değişim içinde kendi katma değerimizi yaratacak alanlar bulmak ve
ticari başarıya dönüşecek ürünleri ortaya çıkarmak olarak özetlenebilir.
Bir kez daha Türkiye Bilişim Derneğine teşekkür ediyorum.
