Mayıs 2021 tarihinde Çevresel Sürdürülebilirlik sürecinin dönüm noktası olarak tanımlanan Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) Sıfır Salınım (NZE) raporunu yayınladı. Amaç 2050 yılına kadar uzanan süre içinde hedefin gerçekleştirilmesinde izlenecek yol haritasının enerji sektörüne duyurulması olarak benimsendi. Böylece Paris anlaşmasında belirlenmiş olan küresel ısınmanın 1.50 ile sınırlandırılmasına yönelik katkının ayrıntıları da nitelendirilmiş oldu. Tasarı bir kıyaslama aracı olarak, düzenleyici kuruluşlar, sanayi, finansal hizmetler ile sivil toplum tarafından kabul görmüş oldu.
Maalesef raporda söz edilen sayısal hedeflerin ara duraklarına ulaşılması mümkün olamadı. Yaşanmakta olan gerilimin sıcak çatışmaya dönüşmesi neticesinde karbon salımındaki artış 2022 yılında rekor düzeye tırmandı.
Ancak umutlar kesinlikle tükenmiş değil. Son iki yıldır temiz enerji yatırımlarının dikkatle uygulamaya alınmasıyla birlikte küresel farkındalık ve öncelik hız kazanmış durumda.
Küresel toplam üretilen enerjinin en yoğun tüketildiği alanların yarışında ise ulaşımın birinci sırada yer alması şaşırtıcı değil. Öte yandan ulaşım sektörünün enerji kullanımı fosil yakıtları tercih etmeme yönünde henüz altı çizilecek bir gelişme sağlayamamıştır.
Dolayısıyla kara, deniz ve hava yolu taşımacılığı Uluslararası Enerji Ajansının gelecek öngörülerinin yakalanması çerçevesinde verimliliğini ciddi boyutta arttırmak zorundadır. Ulaştırma araçlarının karbon salınımında 2050 yılına kadar %90 oranında iyileştirmeleri zorunluluğu elektrikli araçlarının yaygınlığı ile doğrudan örtüşmektedir.
Parlak bir gelecek EV pazarını beklemektedir ve dolayısıyla tesis kurulumları ivmelenmektedir. Öncelikli EV üretici firmalarının yalnızca Amerika Birleşik Devletleri temelli yatırımları 75-100Milyar$ bütçe ile sürdürülmesi planlanmaktadır. Önemli bir ayrıntıyı gözden kaçmamalıyız. Planlanan kaynağın %70 oranının pil ve batarya geliştirme ve üretime tahsis edileceği bahis konusudur. En değerli iş planının atık bataryaların bertarafı çerçevesinde kurgulanacağı da dillendirilmektedir.
Bir diğer yalın görüşü sizlerle paylaşmak istiyorum. EV araçlarının şık ve zarif görüntüsünün oluşturulmasında kullanılan parça ve bileşen sayısı tahmini 50Milyon adet olarak ifade edilmektedir. Mesele dönüp dolaşıp parçaların bağımsız üretimi için kullanılmakta olan enerji kaynağının tercihine dayanmaktadır. Anlaşılan fabrikalar hala fosil yakıtları ile sağlanan elektrik enerjisine tutsak durumdadır. Alt yüklenicilerin Elektrikli Aracın (EV) kavramsal tasarımından başlayarak ve çağdaş yöntemler kullanılarak tedarik zinciri içinde yer almaları için, yenilenebilir enerji kullanımı koşulu olarak önümüze konulacaktır. EV üreticilerinin şeffaf olarak NZE katkı paylarını açıklamaları kısa zamanda hem düzenleme hem de tüketici çekiciliğini arttıracaktır.
Araç sahipliği önceliğinde yaşanan farklı toplumsal bakış açıları dikkatinizi çekmiştir. ICE pazarının nerdeyse hiperbolik olarak SUV/CUV tercihine yönelmesi karbon salınımını tersine çevirmektedir. Dolayısıyla EV müşteri isterleri karmaşık pazar dinamiklerini süratle değiştirecektir.
Hafif Ticari araçların ve kamu taşımacılığı hizmetinde yer alan araçların EV dönüşümü sürecinin pürüzsüzce yürütülmesinde sorumluluğu, yaygınlığın sağlanmasında başı çekmektedir. Lakin EV pazarının hareketlenmesi beraberinde hükümetlere vergi kaybı ile sonuçlanacak bir diğer karmaşıklığı gündeme getirecektir. Fosil yakıtlarından elde edilen gelirlerin azalışı, altyapı kurulumlarına olumsuz yansıyabilecektir. Daha şimdiden yüksek teknoloji içeren EV satışlarında ülkesel katma değerin nasıl arttırılacağını planlamak doğru olacaktır. Yalnızca satış amaçlı pazar konumlandırmasının ve teknoloji transferi düşünülmeden faaliyetlerin yürütülmesinin uzun dönemde ekonomik hasar yaratacağı bilinmelidir.
EV teknolojisi hakkında gündeme getirilecek konuların çeşitliliğini bütün boyutları ile ele almanın güçlüğünü fark ediyoruz. Oysaki şarj istasyonları, sürücüsüz araç kullanmanın çevresel nesnelerle iletişimi, aracın hareket halinde bataryaların şarj edebilmesi, iletim ve dağıtım şebekesinin niteliğinin geliştirilmesini ödev olarak üstlenmeliyiz. EV kuramlarını engel tanımadan tanımlayarak sonuçları adım adım elde etmeliyiz.
Bütünsel kapsayıcı planlama başarının anahtarı olacaktır.
İcrayı San’at Eyle
Kısaltmalar
IEC - Internal Combustion Engine - İçten yanmalı Motor
