Öncelikle günümüz dünyasında her şeyin ışık
hızında değiştiğini kabullenmek durumundayız. Dolayısıyla rekabetçiliğin de en
üst seviyede süregeldiğini görmezden gelemeyiz. Şirketlerin başarısı pazarda
etkin olabilmek olarak tanımlansa bile sürecin nasıl yürütüleceği zaman zaman
anlaşılamamaktadır.
Kıyaslamanın “benchmark” bir yöntem olarak
kullanılabileceği durumlarda ise hangi sürecin rakipler veya başka bir alandan
kuruluş ile karşılaştırılacağı açık değildir. Araştırma firmalarının temin
edeceği veriler rakamsal resmi, sayfalara kusursuz yansıtsa da, kurumsal yapı
çerçevesinde uygulanmakta olan kavramsal mimari genelde bulanıklığını
koruyabilmektedir. Kurumlar, doğal olarak, stratejilerinin mahremiyetini
gözetmek için önlemler alacaklardır.
Donanımlı
Lider:
Donanımlı yöneticiler teknik bilgiye sahip
olmanın çok ötesinde liderlik yetkinlikleri, iletişim becerileri, stratejik
düşünme, problem çözme gibi vasıflara sahip olmaları nedeniyle karmaşık sorunların
altından kalkabilmektedirler.
Önemsenecek maharetlerinin tamamını
tekrarlamak yerini gelin özgün değerlerinden bazılarını vurgulamaya çalışalım.
1 – Liderlik Becerileri:
Pazarı, iş ortaklarını, müşteriyi ve
çalışanlarını anlayabilmek için duyularının açık olması son derece önemlidir.
Peki, nasıl olacakta ihtiyaçların daha doğmadan farkına varacaktır kıymetli bir
yönetici? Pazarın ince ince dilimlendiğini çekinerek izlemek yerine, sevinçle
nasıl yeni ürünlerin de kişiye özel tasarlanabileceğini hayal edebilmektir
günümüzde liderlik.
Aslında yararlanılacak kaynağın hemen yanı
başında bulunduğu bilinciyle hareket eden yöneticiler geleceği
sezebileceklerdir. Paydaşları dinlemeyi, fikirlerini sormayı, çekinmeden bilgi
almayı alışkanlık haline getirebilmektir liderlik. Hayalleri gerçeğe dönüştürmek
çağdaş çözümlerin üretilmesini sağlamaktır. Kaynakları dengeli dağıtmak ve
neticede en yüksek kazanca ve ilerleyişe imkân verecek seçenekleri bulup
çıkarmaktır.
2
– İletişim Beceriler:
Paydaşlarla kapsamı geniş tutulacak
çalıştayların ve sohbetlerin sürekliliğini titizlikle yerine getirebilmektir.
Sağlam öngörülere dayandırılan yeni ürünlerin, yol haritalarının ve iletişim
planlarının çabuklukla hazırlanmasıdır. Önerilerin vakit kaybetmeden hassasiyetle
yaşama geçirilmesidir. Mahsulün tüketicilerle en kısa yoldan dolambaçsız
buluşturulması neticelere olumlu aksedecektir.
İletişim, orkestranın bütün aletlerinin eş
zamanlı ve notalara uygun çalınması ve seyirciyi mest etmesidir.
3
– İnce Yetenekler:
Yöneticilik vasıflarının, bir yüzey veya düzlem üzerinde biriktirilmiş kazanımlar veya deneyimler olarak değerlendirmesi ise yetersiz kalacaktır. Böyle bir sağgörü ancak iki boyutlu bir resim çizmek ve ötesinde dar bir kafeste sıkışmak olarak algılanacaktır. Açıkçası bir kürenin içindeymiş gibi etrafını 3 boyutlu görebilen, ufuklara bakabilen yöneticiler hayranlık uyandırmaktadır.
Duygusal (EQ) ve uyumluluk (AQ) zekâ
katsayıları beğeni toplayacak seviyede bulunmalıdır. Mesele saygı duyulacak
rehberler olabilmektir. Kıymetli liderler, iş hayatına olduğu kadar özel yaşama
itibar eden, atılımı aynı zamanda eğlenceye dönüştürenler arasından
belirlenecektir.
Yukarıda saydığımız başlıca yetkinlikler mükemmel
donanımlı bir lider için neden yetersiz kalmaya başladı dersiniz?
Yazılımlı
Lider:
Yakın gelecekte mesleklerin, görev sorumlulukları
ve işletmenin faaliyet alanı ile örtüşmesi beklenmemektedir. Kendisini
çepeçevre teknoloji ile sarmalayan seyirci değil teknoloji sahasında oyuncu
olan liderler tercih sebebi olacaktır. Teknolojinin tutsağı olmayan, öte yandan
olup biteni sakince izleyerek yaşantısının zorunlu biçimi olarak değerlendiren
yöneticilerden bahsetmiyoruz.
Sosyal medya, paylaşım, anlık iletişimden de
kesinlikle söz etmiyoruz. Böyle konular yanaşık düzen piyade kümeleri gibi
mutlaka içinde bulunmalıyım yaklaşımı olarak ortaya çıkmaktadır. Kişisel
tanıtım maksadıyla kendi markasının izlenmesi için yanıp tutuşan bir lider
görünümünün profesyonel meslek hayatına fayda değil zarar verebileceği
farkındalığı bulunan bir liderden söz ediyoruz.
Yapay Arkadaş “Artificial Friend” veya bir
başka isimlendirme ile sanal ikiz “Digital Twin” kavramını, hayretler içinde ve
şaşkınlıkla gözlemleme seviyesinden, akıl ve bilinç düzeyi olgunlaşmış bir
liderlik izdüşümünü ölçeklendirmek istiyoruz.
Öyleyse, yazılımlı liderlerin davranışları ve
alışkanlıkları ağırlıklı olarak, nasıl ayrıştırılabilir? Bir çırpıda konuyu
derinlemesine tanımlamanın karmaşıklığının farkında olunmalıdır. Bu anlatımda yazılımlı
liderlerin, donanımlı liderlerin vasıflarını taşıdıkları varsayılmıştır. Seçkin
önderler yetkinliklerini kuvvetlendirmek ve geliştirmek için merakla taze
keşfedilmiş ortamlara geçişlerine olanak sağlamaya çalışmaktadırlar.
Hadi gelin, sınıflandırmayı kendimin özgün
kavrayışı çerçevesinde birlikte incelemeye çalışalım.
1 –
Habersiz (Agnostic):
Çevresinde köklenmeye başlayan yeniliklerden
rahatsız olan… Gençlerin icadı yeni oyuncaklar, akıllarına eseni yapıyorlar olarak
yorumlayan… Daha da ileri safhalarda cüretle kötü alışkanlık olarak
değerlendiren… Kendi havasında geleneksel tutumundan kesinlikle vazgeçmeyecek
olan… Hatta habersizliğin bir erdem olduğunu düşünen… Küresel hareketliliği
umursamayan, duyarsız…
2 –
Farkında (Aware):
Etrafında değişmekte olan hava akımının meltem
olduğunu ve zaman içinde boraya dönüşeceğini fark etmiş… Yaklaşmakta olan
fırtınanın tedbirlerini almakta kuşku yaşayan… Belki teğet geçer şimdilik rahat
olalım, mesele çıkarmayalım anlayışını benimsemeyi tercih eden… Hele bir
başkaları uygulasın görelim onların yapacağı hatalardan kaçınırız düşüncesine
sahip olan… Henüz planlama yapmanın erken olduğunu düşünen, çabukluk ve
çevikliğin zarar vereceğini öngören… Belirsizliği savunan… Aynı zamanda ya
kaçırırsak tedirginliğini yaşayan…
3 –
Kısıtlı Uygulayıcı (Savvy):
Durumu çoktan fark etmiş, ancak konuyu bütün
boyutları ile değerlendirmek meraklısı… Şimdilik vaziyeti kurtaralım, risk
almayalım… Zaman ve kaynak kaybına uğramamak için deneysel yaklaşalım… Hemen
teslim olmayalım, ancak küçümsemeyelim de… Kritik, yaşamsal süreçlerde
öncelikle uygulamayalım… Dar kapsamlı bir yol haritası belirleyelim… Basit
düşünelim önce katma değeri az konuları ele alalım… Çelişki yaşamayalım,
kısıtlı bir çember içinde dolaşmayı sürdürelim… Aniden hızlanırsa geri
kalmaktan da ürken, sürekli acaba diyen…
4 –
Yaygın Kullanıcı (Regular User):
Cesaretle ve ustalıkla yenilikçi hedefleri
belirleyen… Batmak veya çıkmak arasında bir tercih olduğunu benimseyen…
Çalışanların ilerleme kaydetmesi için yol haritalarını netleştirmeye çalışan…
Uygulamanın hareketlenmesi dolayısıyla sistemin genellikle hassas katmanlarında
kullanım sağlayan… Tedirginliği yenip yetiştirici yanını özümseyen… Duyarlı,
hoşgörülü ancak hassas konularda çelişki yaşayan…
5 – Öğretici
(Visionary Facilitator):
Sistemin ve yapılanmanın tüm katmanlarında
uygulamanın ötesinde yapay arkadaş üzerinden öneri almayı zorunlu kılan… Duvar
ve siloları kaldıran… İşletme süreçleri ötesinde kavramsal yaklaşım modellemesi
desteği talep eden… Yetenekler ve yetkinliklerin geliştirilmesinde teknolojiden
stratejik bir araç olarak yararlanan… Sınır ve çizgi tanımadan paydaşları ile
işbirliği yapan ve deneyimi paylaşan… Alışkanlıkları ve davranışları yeni şekli
ile kabullenmesinde öğretici rol üstlenen… Özgüveni arttırmak ve faydalanmayı
bir tutku haline dönüştüren… Çağdaş önerileri benimseyen, doğrulayan, ileri
bildirim sağlayan…
Belki de değişimin en önemli unsurlardan
birisi yapay sistemlere güvenin süratle inşa edilmesidir. Kesinlikle özende
tarafsızlık olduğu düşüncesiyle çıktılar hassasiyetle değerlendirilmelidir.
Dolayısıyla ilk kavrama aşamasında verileri olduğu gibi bir alıntı olarak
biçimlendirmek yerinde olmayacaktır. Mutlaka sağduyuyla sağlandığına
inandığımız önerileri bir de insan bakış açısıyla gözlemlemek kesinlikle
şarttır.
Yazılımlı liderin bakış açısı, çözümlerin
nasıl sunulduğunun bilinciyle, daralacak veya genişleyecektir. Dolayısıyla kurumsal
yapıyla teknolojiyi buluşturmak, karmaşık bir dolambaç içinde çıkış kapısını
bulmak gibi değerlendirilmelidir. Dönüşümü gayretle yönetebilmek başarının
sırrı olacaktır.
Toplumsal değişimin kaçınılmaz olduğu gerçeği
berrak bir ayna gibi karşımızda durmaktadır. Geçiştirmek ne kadar yanlışsa
anında kucaklamak ta hatalı sonuçlar doğurabilmektedir. Yadırgamadan
tanışılmalı ve yukarıda sıralanmaya çalışılan kademelerden birisi kapsamında kollar
sıvanmalıdır. Seçilecek sıralama elbette üretim, sanayi, endüstri, hizmet,
teknoloji alanlarına yatay ve dikey konuma bağlı olarak farklılıklar
gösterecektir. Unutulmamalıdır ki proje ilerde sızlanmamak için ilgiyle
planlanmalı ve yürütülmelidir. Başarılar yakalandıkça bulaşıcı olacak ve her
kesimin kendi yararına yenilikçi dokunuşları mutlaka var olacaktır.
Eminim konu hakkında aklınızdan geçen
düşünceler oldukça fazladır.
Etkili saygın yorumlarınızı bekliyorum.
İcrayı San’at Eyle
