Avrupa Komisyonu Sayısal Pazarlar Yasası “DMA - DSA” araştırma ve önerilerin derlenmesi sonucunda 12 Ekim 2022 tarihinde resmi dergide yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.
DMA düzenlemesi çerçevesinde, tüketiciler, vatandaşlar, sayısal sanal ortamlarda gezinti ve dolaşım süresince daha esnek ve daha fazla seçeneği değerlendirebilecekleri kabiliyete kavuşmuş oldular. Sıkça gündeme gelen ve zaman zaman farklı ortamlarda mırıldanılan sağlıksız rekabet koşulları dağınıklıktan kurtularak tutarlılık içine alındı. Sırdaş, güvenilir ve eşitlikle yararlanılacak altyapılar görkemli duruşlarıyla iletişim sağlamaya başladılar. Yeni düzenleme ile birlikte toparlanma hızlanmış ve yakınmalar son bulmuştu. Böylece bağımsız ve özgürce bilgi üreten işletmeler için rekabet üst seviyede müşteri memnuniyetine taşınmış oldu. Deneyimlerin kullanıcı tarafından şekillendirildiği bu kavrayış ve anlayış özlenen değişiklikleri tanımlamakla kalmayarak hizmet sağlayıcı platformları da yeniden isimlendirdi.
Kapı Tutucular – Gate Keepers
Artık AB
içinde aylık olarak çevrim içi 45 milyon ve üstü kullanıcıya hizmet veren büyük
platformlar ve aracı kuruluşlar bu sınıfta değerlendirilmektedir.
Güvence ve güvenliğin öncelik aldığı, çekirdek hizmetlerin sorumluluğunu yerine getirecek firmalar Kapı Tutucular olarak belirlenmiştir. Sınırlı sayıda atanan sorumluluk kapsamında firmalar son kullanıcılara olan görevlerini çeşitlendirme, zenginleştirme ve ölçeklendirme konusunda çalışmalarıyla yürütmekteler.
Büyük çoğunluğun düşünmeden gündelik faydalandığı temel hizmetler alım, satım, e-ticaret, dokusu sağlamlaştırılmış ve rahatlatılmış oldu. Sosyal Medya, Arama Motorları, Ağ Tarayıcıları da güçlendirilmiş biçimleriyle cazibelerini arttırarak doyumsuz hizmet vermeye başladılar. Zorluklar giderilmiş, hızlı ve çevik yapılanma neticesinde sistemler basitleştirilmiş ve zincirleme iyileşme her kademede uygulanır olmuştur.
Israrla sürdürülen hazırlık dönemi neticesinde set, 1, 2, 3 oyun ile canlı yayına başladı. Set, Yapay Zekâ çekişmesi mi? yarışması mı? Hangi terim kullanılırsa kullanılsın, teknoloji ile donatılmış oldu. Kapı Tutucuların kaydetmiş olduğu gelişmiş aşamanın işletmelere ve bireylere kazandırdığı imkânlar, yaratıcılık, hayal gücü, düşünülmemiş fikirler ve verimlilik olarak eserlere yansımaya başladı.
Gelin kısaca DMA kalemlerine göz atarak, olanakların rastlantısal planlanmadığını ve tesadüfi içerik yetiştirmenin söz konusu olmadığı maddelere göz atalım.
1- Seçenekli Sayısal Servisler:
Tercih edilen
uygulamanın direkt olarak ağ sitelerinden elde edilebilirliği…
Mobil cihazlara
yazılım indirmenin önündeki engellerin kaldırılması…
Mağazaların ortak
payda davranışlarının tespiti…
Seçenekli ekranların dolayısıyla ve ağ tarayıcılarının, arama motorların kişisel tercihlere uygun olarak görünüşünün şekillendirilebilmesi...
2- Veri Sahipliği:
Kişisel
verilerin aidiyeti ve mülkiyeti üzerinde kontrolünün ciddi olarak sağlamlaştırılması…
Sanal
ortamlarda ziyaret edilen sitelerin bilgilerinizi kullanım koşullarının
vazgeçilmez olarak tüketicinin tercihleri doğrultusunda yürütülmesi…
Reklam amacı, izleme ve görünüş çıkarımın kullanıcı izni ile gerçekleştirilmesi…
3- Verilerin Aktarımı:
Seçilmiş
platforma verilerin zamanında kesintisiz, eksiksiz transferinin
etkinleştirilmesi…
Dolayısıyla
geçerli sayısal gezginlik amacına yönelikle olarak deneyimin tadının çıkarılmasının
hedeflenmesi...
Sayısal ayak izinin zahmetsizce üstünden gelebilmek ve kem gözlerden sakınmak…
4- Elverişli Erişim:
Platformlara
kayıtlı girişler için kolaylaştırıcı özellikler…
Ardışık ulaşım için önkoşulsuz kayıt…
5- Tarafsız Arama Sonuçları:
Arama
sonuçlarının başlıca geçerlilik ilkesi önceliği ile yansıtılması…
Aranmakta olan
konunun ilgi, alaka ve anlamlılık kurallarına dayandırılması…
Ayrıcalık, taraf ve yanlı görüşlerin çıktı içinde yer almaması…
Bitirimin çıktının önyargısız, önkoşulsuz üretilmesi…Beklentilerin karşılanması açısından olmazsa olmaz olarak varsayılmaması…
DMA tanımlarının ağılığının hissedilmesi, tüketicilerin akıllarında oluşan sis perdesinin kalkması, güncel yaşama, olumlu aksedecektir.
https://digital-markets-act.ec.europa.eu/index_en
Pazar yelpazesinin diğer dilimlerinin, yasanın tanzimleri sebebiyle, bir çırpıda üstün başarıya dönüştürmesi elbette beklenmemelidir. Kurumsal firmaların ve küçük teşebbüslerin Kapı Tutucu umutlarının karşılanması bambaşka, hatta aksi yönde çözümler gerektirebilir. Dolayısıyla amacın şimdiye kadar kapalı olarak değerlendirilen pazarlarda önce farkındalık edinmektir. Sistem bereketli fırsatlara ayak uydurmak için kapıların açılması imkânı olarak yorumlanabilir. Analizlerin devamında sahip olunacak uzmanlıkların, bilinmeyen pazar koşullarının anlaşılmasında ve ürün geliştirme çabaları neticesinde işletmeye katkısı etkili olacaktır.
Örneğin işletmeler, kendi uygulama mağazalarını olabilecektir. Üretilen verinin Kapı Tutucular tarafından ilerde rakip olabilecek amaç için kullanılmaması önemli bir gerekliliktir. Donup kalmanın sıra dışı olmayacağı bir dönem içinde yaşadığımızı keşfetmeye gerek olmadığını düşünüyorum.
İşletmelerin bacaları şimdi veri ile tütmeye devam etmektedir. Oyalanmak, olacağına varır ve bocalama kaçınılmaz olarak değerlendirilmemelidir. Sessizce çakılı kalmanın ve gizlenmenin faturası ağırdır ve var olma anlamı taşımaktadır. Buzların kırılıp geçiş süreci hızlıca benimsenmelidir. Yapay Zekâ er meydanının kısa zamanda sakınılmaz ve önlenemez ısınması değişimin habercisidir. Kararları ve öğrenmeyi ertelemek akıntıya kapılmak, yaklaşan şelaleden aşağı düşmek gibi olacaktır.
Avrupa Birliği Komisyonu mücadelenin başlangıç adımlarının tökezlemeden atılması için düzenlemeleri zamanında yürürlüğe koymuştur. Basamaklar tırmanıldıkça inanılmaz devinim içinde bulunan teknolojik gelişmeleri nasıl izleyecek? Sorusunun cevabı, uzaktan ve yakından veri toplayan araçlar ve düzenekler kurgusunun belirlenmiş olması olarak verilmektedir. Pazar dinamikleri ile bağdaşacak derin bilginin saflık derecesinin yüksek seviyeye çıkarılması hedeflemiştir. Bu doğrultuda kuralların nitelikleri hiç çekiştirmeye bırakılmadan güncellenme planlamasına uygun olarak tanımlanmıştır.
Sonuç olarak mevcut onaylanmış Kapı Tutucuların sayısal yoğunluğu ihtiyacı karşılayacak biçimde değişebilecektir. Böylesi bir ortamda YZ hizmet sağlayıcıları, kullanıcılar için oluşturulan öngörü çıktıları için, faydalanılan algoritmaların şeffaflığı sorumluluğunu da taşımaktadır. AB - ECAT yapılanması hakkaniyetin sağlanması amacıyla çalışmasına devam etmektedir.
Yukarıda bahsedilen hassasiyetlerin ışığında YZ küresel rekabetçiliği kavramsal olarak en üst kademede konumlanmaktadır. YZ aklımıza gelebilecek her şeyi koşulsuz, önyargısız değiştirmeye süratle devam etmektedir. Beğenirsiniz, beğenmezsiniz, çapraşık meselelerde en yakın arkadaşımız olma yolunda koşmaktadır. Bizi anlamaya, tartmaya, özgün çareler, çıkar yollar göstermek üzere gelişmeye özen göstermektedir. Duygusal ve geleneksel sorunlar da kapsama alanı içinde bulunan YZ’nin katkısı yadsınamaz kalıcı yapısıyla yaşantımızda yerini almıştır. Kaçış yok. Akıllara ziyan karmaşık girdileri görebilme, okuyabilme, dinleyebilme yeteneği sayesinde meydana çıkan bulgunun boyutu olağan üstü titizlikle ve ayrıntılarıyla sunabilmektedir. Ofisimizde, evimizde, mobil ortamda başköşede yerini almıştır.
YZ platformlarının yatırım aşamasını geçtiklerini varsayabiliriz. Ancak ne zaman kârlı finansal sonuçlar üretileceği hala muammadır. Bir yanda kanıksanmış inanılmaz rakamlardan bahsedilirken, diğer yanda çok daha düşük, makul kaynak harcaması ile aynı değerde çıktı sağlanabileceği iddiası hayret ve şaşkınlık yaratmıştır. Dolayısıyla pazarın duruluğu tamamen kaybolduğu gibi, tüketici olarak hangisinin tavsiye sözlerinin gerçekten işimizde fark yaratacağına olan çekince de yükselmektedir.
Platformlara ayrı ayrı üyelik kaydı yaptırarak aynı girdiler ışığında farklı çıktıların doğruluğunu, isabetini nasıl kıymetlendireceğiz? Daha da ileri giderek sonuçların tamamen bağımsız ve tarafsız sunulduğundan, çarptırılmadığından nasıl emin olacağız? Kaygı duymayacağız?
Bağlantı kurduğumuz YZ Platformunun kullanıcıyı yakından tanıdığını öğrendiğini ve kullanıcıyı mutlu edecek çıktılar sağlamaya başladığını fark edebilecek miyiz? Yine yukarıda bahsedilen algoritmalar, bazı YZ platformlarında açık kaynak kodu kullanılmasına rağmen anlaşılır olabilecek mi? Sosyal sıkıntılara oluşturacağı yanıtları sevecek miyiz? Güvenecek miyiz? YZ sunucu sağlayıcılarının zaman içinde müstesna, benzersiz kişilikleri oluşacak mı? YZ TV yorumcuları mesleği icat olunacak mı?
YZ küresel rekabetin ülkeler temelinde dar kapsamda yaşanmasının sakıncalarını incelemek doğru olacaktır. Bakalım büyük teknoloji firmalarının yatırımlarında ki harcamalar, geri dönüş oranları ve zamanlama açısından yatırımcılarını memnun edebilecek mi? Kaynaklar oluk gibi akan olumsuz nakit akışına dayanabilecek mi?
Nihayetinde AB düzenleyici kuruluşlarının, kabına sığamayan ZY için kesinlikle barikat oluşturma niyetleri bulunmamaktadır. Şubat 2024 tarihinde kurulan ve faaliyete geçen AB YZ Ofisi yönetişim ilkelerini tanımlamaya başlamıştır. Amaç, ustalık sergileyerek, YZ dalgasının çevreye hasar vermeden olumlu enerjiye dönüşmesine önderlik yapabilmek olacaktır.
Gemi limandan ayrılmış görünüyor, yeni bir kıta keşfedebilmek ümidiyle motorlar tam kapasite çalışıyor.
İcrayı San’at
Eyle
